بازار بورس چیست؟

اگر به چند سال گذشته برگردیم، مثلا یک دهه قبل، اگر در بین افراد جامعه  صحبت از بازار بورس یا اوراق بهادار می‌شد، احتمالا برای شما تازگی داشت. شاید  فکر می‌کردید که آن شخص متخصص بازار بورس و اوراق بهادار بوده و یا زمان زیادی را صرف کرده تا در این حوزه متخصص شود. در گذشته افراد کمتری بودند که در مورد بورس بخواهند با دوستان یا اقوام خود صحبت کنند؛ چرا که هیچ وقت گوشی برای شنیدن صحبت‌های افراد متخصص وجود نداشت.

در پنج سال گذشته در ایران با توجه به رشد چشمگیر بورس، افراد بسیاری با این بازار بیشتر آشنا شده و اقدام به آموزش و سرمایه‌گذاری در این بازار کردند.  روز به روز مفهوم بورس جنبه عمومی‌تری پیدا کرد و حالا خیلی از افراد جامعه آشنایی جزئی با این بازار را دارند.

اما اینکه بازار بورس چیست و اصلا از کجا بوجود آمده، و یا در ایران از چه زمانی شروع به فعالیت کرده، سوالی است که ذهن خیلی از افراد تازه وارد به این بازار را درگیر کرده است.در این مقاله سعی کردیم به این سوالات بهترین پاسخ را دهیم.

تاریخچه پیدایش بورس در جهان

به روایتی واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام واندر بورس وام گرفته شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک زندگی می‌کرد. صرافان و تاجران در مقابل خانه این شخص گرد هم می‌آمدند و شروع به داد و ستد کالا می‌کردند. این نام بعد‌ها به کلیه اماکنی که محل داد و ستد کالا و اسناد تجاری و مالی بود، اطلاق شد.

در سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر انورس بلژیک تاسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی هلند، اولین شرکت سهامی به شمار نمی‌آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال 1553 میلادی با نام مسکووی در روسیه ایجاد شد. اولین بورس جهان در شهر آنورس بلژیک ایجاد شده است. در حال حاضر بزرگترین بورس‌های دنیا، بورس نیویورک، بورس لندن و بورس توکیو هستند.

تاریخچه پیدایش بورس در ایران

اولین مطالعات درباره پیدایش بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ هجری شمسی بر می‌گردد. در این سال فردی به نام ران لوترفند پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه کرده و به مسئولان ایرانی ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تاسیس بورس در ایران بیش از 25 سال به تاخیر افتاد. اولین مطالعات در سال 1315 برای احداث بورس انجام شد. تصویب قانون احداث بازار بورس ایران در سال 1345 رخ داد و در 15 بهمن ماه سال  بازار بورس در ایران شروع به کار کرد. اولین شرکت برای خرید و فروش سهام، شرکت نفت پارس بود و روز به روز سهام شرکت‌های بیشتری وارد بورس شدند. در حال حاضر سهام بیش از ۵۰۰ شرکت بزرگ کشور در بازار بورس مورد معامله قرار می‌گیرند.

بازار بورس چیست؟

شاید تا به حال تعریف‌های مختلفی از بورس شنیده باشید، اما بهترین تعریف از بازار بورس جنین است:بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند.

با چند تعریف دیگر از بورس آشنا شویم:

بورس مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد.

هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله‌ای صورت گیرد، یک بازار تشکیل شده است.

انواع بازار بورس در ایران

تصور عموم از بازار بورس همان بازار بورس اصلی است. اما لازم به ذکر است که چندین نوع بازار وجود دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

۱. بازار بورس اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار تهران، همان بازار مادر بورس است که در آن اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف به خرید و فروش گذاشته می‌شود و سهامداران حقیقی و حقوقی در آن حضور دارند. در بازار بورس اوراق بهادار، دو گروه از مردم به منظور تامین منافع یکدیگر و براساس قوانینی وضع شده، دست به خرید و فروش سهام می‌زنند.

۲. بازار فرابورس ایران

بازار فرابورس ایران، پس از بازار بورس اوراق بهادار تهران شکل گرفته و یک نمونه کپی شده از این بازار با شرایطی ساده‌تر و زمینه عملکرد بهتر به نظر می‌رسد. اگر چه این بازار نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد، اما قوانین آن کمتر سختگیرانه بوده و شرکت‌ها برای ورود به آن و ارائه سهام خود، مراحل ساده‌تری را پشت سر می‌گذارند.

۳. بورس کالای ایران

بورس کالای ایران نیز طبق نامگذاری آن، محل خرید و فروش کالا و معاملات بر پایه آن است. در این بورس به طور معمول فلزات ارزشمند، محصولات پتروشیمی و کشاورزی و… معامله می‌شوند. این بورس نیز از بازار‌های پویای کشور به شمار می‌رود.

۴. بورس انرژی

بورس انرژی ایران بستری برای انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و غیره) و اوراق بهادار مبتنی بر آنهاست. بورس انرژی نیز مانند سایر بورس‌ها یک بازار رقابتی است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده در آن حضور دارند که در اثر معاملات آنها، قیمت حامل‌های انرژی به تعادل می‌رسد. بورس انرژی دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی می‌باشد.

۵. بورس ارز

بازار بورس ارز، بازاری جهانی است که در آن معاملات ارزی و جابه جایی میان ارزها صورت می‌گیرد و با توجه به نرخ ارز، باید انتظار داشته باشیم که اعداد و ارقام بزرگی جابه جا شود. بزرگترین اعضای بازار بورس ارز، بانک‌ها و موسسات مالی هستند ولی نمیتوان شرکت‌ها و یا حتی مردم عادی را از این دایره بیرون دانست.

آموزش خرید و فروش سهام در بورس

مزایای بازار بورس و سرمایه‌گذاری در آن

معمولا برای ورود به بازار سرمایه، برای افراد این سوال ایجاد می‌شود که مزایای بازار بورس چیست؟

1. برای ورود به بازار سهام نیاز به سرمایه زیادی ندارید و حداقل مقدار سفارش در سیستم‌های معاملاتی 500 هزار تومان است.
2. در کل سودی که از بازار سرمایه می‌توان بدست آورد بسیار بیشتر از سود بانکی است ولی این امر مستلزم آموزش بورس و ریسک‌پذیری خواهد بود.
3. اگر با آموزش و آشنایی کامل وارد بازار بورس شوید، ارزش داراییتان نسبت به تورم حفظ می‌شود.
4. قوانین حاکم بر بازار سرمایه باعث شده که بستر این بازار امن و کاربردی باشد. علاوه بر این، ناظری به نام سازمان بورس اوراق بهادار بر فعالیت‌های این بازار نظارت دارد.
5. قابلیت نقدشوندگی در بازار سرمایه نسبت به سایر بازار‌ها بسیار بهتر است. در واقع اگر نیاز به خروج پولتان از بازار سرمایه داشته باشید، فقط 2 الی 3 روز کاری زمان می‌برد.
6. بورس اوراق بهادار محلی مناسب برای کنترل و مدیریت صحیح وجوه سرگردان در بازار است.
7. دارا بودن سهولت در سرمایه‌گذاری. برای معامله در این بازار پس از مراجعه به یک کارگزاری و دریافت کد معاملاتی، به راحتی می‌توانید از خانه خرید و فروش کنید.

در این مقاله به پرسش بازار بورس چیست پاسخ داده شد و به تعریف بازار بورس، تاریخچه بورس در ایران و جهان، انواع بورس و مزایای آن پرداختیم. در مورد نحوه ورود به بازار بورس و اقدام به خرید سهام و سرمایه‌گذاری در مقاله دیگری مفصل صحبت کرده‌ایم.