انواع سهام در بازار بورس ایران
امروزه بسیاری از افراد جامعه برای حفظ ارزش پول خود و استفاده بهتر از پس انداز‌های خود، اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار بورس می‌کنند که فواید و منافع زیادی برای زندگی اقتصادی آن‌ها و حفظ ارزش پول در برابر تورم دارد. اما بازار بورس و انجام خرید و فروش سهام در آن اصلا کار ساده‌ای نیست و باید با تمام اصطلاحات بورسی و همچنین روش‌های تحلیل این بازار با گذراندن دوره‌های مختلف آموزشی آشنا شد. افرادی که قصد ورود و سرمایه‌گذاری را دارند باید بدانند که چه چیزی یا چه چیزهایی در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرد. در این مقاله می‌خواهیم شما را با سهام و انواع سهام در بازار بورس ایران آشنا کنیم.
سهام چیست؟
معمولا شرکت‌های سهامی، سرمایه خود را به بخش‌های مساوی و یکسان تقسیم می‌کنند که به هر بخش آن سهم گفته می‌شود. تعداد سهم بیانگر میزان تعهدات، مشارکت و مالکیت شخص خریدار و یا سهامدار می‌باشد. اما برگه سهام، در واقع سندی است که به شخصی که بخشی از سهم شرکت را خریداری کرده، داده می‌شود. برگه سهام نشان دهنده مقدار مشارکت، منافع و تعهدات صاحب سهم در شرکت سهامی می‌باشد.
سهام بورس چیست؟
هر شرکت سهامی در بورس به قسمت‌های مساوی تقسیم شده که به آن سهم گفته می‌شود که معمولا قیمت اسمی هر سهم در ایران 1000 ریال معادل 100 تومان است.
طبقه بندی سهام بر اساس حقوق دارنده دو نوع است:
سهام عادی
سهام عادی بخش عمده‌ای از سهام شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد و همان سهمی است که در بازار بورس معامله می‌شود. سهامداران عادی می‌توانند در مجامع و جلسات سالیانه شرکت کرده و به میزان سهام خود، حق رای و اجازه دخالت در تصمیمات شرکت را دارند و علاوه بر حق رای، در تمامی سود و زیان شرکت نیز سهیم می‌باشند.
در سهام عادی به سهامدار سود نقدی پرداخت شده ولی هنگام زیان شرکت در اغلب موارد از ارزش سهم او کاسته شده و دچار زیان خواهد شد.
حقوق سهامدار سهام عادی:
- حق رای در مجامع عمومی عادی و مجمع فوق العاده
- حق دریافت سود سهام
- حق تقدم در خرید سهام
- حق باقی‌مانده دارایی پس از انحلال شرکت
- حق اطلاع از فعالیت‌های شرکت
سهام ممتاز
دارندگان سهام ممتاز حق رای ندارند، اما از مزایای بسیار ویژه‌ای برخوردار هستند:
- در دریافت سود سهام در اولویت ویژه‌ای هستند.
- سود سهام ممتاز، درصد ثابتی از مبلغ اسمی سهام ممتاز است.
- سود سهام ممتاز قبل از سود سهام عادی پرداخت می‌شود.
- سهام ممتاز در ضرر و زیان شرکت سهیم نیست.
- اگر شرکت به مرحله انحلال برسد، مبلغی تحت عنوان مبلغ اسمی سهام ممتاز به سهامداران پرداخت می‌شود.
سهام نقدی
سهام نقدی، به سهمی گفته می‌شود که ارزش آن نقدا پرداخت شده و یا بخشی از آن بصورت نقدی و بخش دیگر آن بصورت تعهد پرداخت شود.
سهام غیر نقدی سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیرنقدی شامل خودرو، ماشین آلات، ساختمان، مواد اولیه و… تامین شده باشد.
سهام انتفاعی
سهام انتفاعی در حقوق ایران پیش‌بینی نشده و اگر هم شرکتی بخواهد با درج در اساسنامه سهام انتفاعی ایجاد کند، مقرراتی برای آن وضع نشده است و نمیتوان با عبارت مبهم سرمایه خود را مستهلک سازد.
معمولا سهام انتفاعی زمانی به سهامدار تعلق می‌گیرد که بدون داشتن حقی نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهره‌مند شود.
زمانی که یک شخص، اطلاعات علمی و فنی‌ای را در اختیار شرکت می‌گذارد که منجر به ایجاد منفعت برای شرکت گردد، از منافع حاصل شده می‌تواند سهم داشته باشد.
در ادامه می‌خواهیم با سایر انواع سهام بیشتر آشنا شویم.
سهام با نام
به برگه سهمی گفته می‌شود که در برگه سهام، نام صاحب حساب سهام ذکر شده و دارای شماره سریال مخصوص به خود است. این نوع سهام در دفتر مخصوص شرکت ثبت شده و نقل و انتقال آن باید در دفتر ثبت سهام درج شده باشد. تمامی سهام مورد معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران با نام هستند.
سهام بی‌نام
سهامی که در وجه حامل صادر شده است و اسمی روی آن درج نمی‌شود و شخصی که این سهم را در اختیار دارد می‌تواند آن را به فروش برساند. سهام بی‌نام ارزشی برابر با سهام با نام دارد. در این نوع سهام به مانند چک در وجه حامل است و اگر مفقود یا دزدیده شود، برگرداندن آن کار دشواری خواهد بود.
سهام موسس
این سهم به افرادی تعلق می‌گیرد که در ابتدای تاسیس شرکت و پایه‌های بنای شرکت را گذاشته‌اند.
سهام موسس به عنوان یک مزیت قابل نقل و انتقال است و صاحبان آن در بخشی از منافع شرکت سود برده و اگر به نقطه انحلال برسد، در دارایی‌های مضاف بر سرمایه شرکت نیز سهیم خواهند بود.
این نوع سهام معمولا در اختیار عضو هیئت موسس شرکت قرار دارد.
سهام جایزه
برای تشریح سهام جایزه ابتدا باید سراغ افزایش سرمایه برویم. سهام جایزه در افزایش سرمایه از محل سود انباشته اتفاق می‌افتد. در این نوع افزایش سرمایه پولی وارد شرکت نمی‌شود، اما تعداد سهم‌های شرکت افزایش پیدا می‌کند.
در افزایش سرمایه از طریق سود انباشته، سهام جدید منتشر شده و به پرتفوی سهامداران اضافه می‌شود. سهامداران برای دریافت این نوع سهام نیازی به پرداخت پول ندارد، به این نوع سهام، سهام جایزه گفته می‌شود.
سهام ترجیحی
به بخشی از سهام شرکت که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به پرسنل شاغل در آن شرکت واگذار شود، سهام ترجیحی می‌گویند.
سهام عدالت
یکی دیگر از انواع سهام از نظر شکل، سهام عدالت می‌باشد که از سوی دولت با فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به منظور بهبود شرایط مالی اقشار جامعه داده می‌شود. در حال حاضر که این مقاله در حال تهیه است، افراد دارای سهام عدالت فقط اجازه فروش 30 درصد از 100 درصد سهام عدالت خود در بورس را دارند و فعلا خبری مبنی بر فروش بقیه سهام عدالت برای دارندگان منتشر نگردیده است.
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با انواع سهام در بازار بورس بیشتر آشنا کنیم. سهامی که نام برده شد، جزو اصلی‌ترین و مهم‌ترین سهام قابل معامله در بورس می‌باشد. امیدواریم مطالبی که گفته شد برای شما عزیزان مفید و کاربردی بوده باشد.
دیدگاهتان را بنویسید